Hierarchia sposobów postępowania z odpadami

Kluczową kwestią w gospodarce odpadami jest właściwa hierarchia sposobów postępowania z odpadami. Jej przestrzeganie daje możliwość ograniczenia negatywnego skutku na środowisko, jak również optymalnego wykorzystanie substancji zawartych w odpadach (oszczędność cennych surowców).

Nowa ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 r. wprowadza się następującą hierarchię sposobów postępowania z odpadami:

1) Zapobieganie powstawaniu odpadów

Czyli zastosowanie środków (w odniesieniu do produktu, materiału lub substancji, zanim staną się one odpadami) zmniejszających:

• ilość odpadów, w tym również przez ponowne użycie lub wydłużenie okresu dalszego używania produktu,
• negatywne oddziaływanie wytworzonych odpadów na środowisko i zdrowie ludzi,
• zawartość substancji szkodliwych w produkcie i materiale;

Ustawa podkreśla, że każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić przy użyciu takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, aby w pierwszej kolejności zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na życie i zdrowie ludzi oraz na środowisko, w tym przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użycia.

2) Przygotowywanie do ponownego użycia

Czyli działanie, polegające na wykorzystywaniu produktów lub części produktów niebędących odpadami ponownie do tego samego celu, do którego były przeznaczone.

Działania takie będą wspierane przez organy administracji publicznej poprzez zachęcanie do tworzenia oraz wspierania sieci ponownego wykorzystania i napraw oraz poprzez różnego rodzaju zachęty ekonomiczne.

Kryterium ponownego użycia lub przygotowania do ponownego użycia odpadów ma też być brane pod uwagę przez jednostki sektora finansów publicznych przy udzielaniu zamówień publicznych (o ile ponowne użycie lub przygotowanie do ponownego użycia odpadów będzie możliwe)

3) Recykling

Czyli rodzaj odzysku, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych celach; obejmuje to ponowne przetwarzanie materiału organicznego (recykling organiczny), ale nie obejmuje odzysku energii i ponownego przetwarzania na materiały, które mają być wykorzystane jako paliwa lub do celów wypełniania wyrobisk;

4) Inne procesy odzysku

Czyli jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce; np. odzysk energii

Odpady, których powstaniu nie udało się zapobiec, posiadacz odpadów w pierwszej kolejności jest obowiązany poddać odzyskowi.

Odzysk, polega w pierwszej kolejności na przygotowaniu odpadów przez ich posiadacza do ponownego użycia lub poddaniu recyklingowi (w tym recyklingowi organicznemu), a jeżeli nie jest to możliwe z przyczyn technologicznych lub nie jest uzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych – poddaniu innym procesom odzysku.

5) Unieszkodliwianie

Oznacza jakikolwiek proces niebędący odzyskiem, nawet jeżeli wtórnym skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii.

Odpady, których poddanie odzyskowi nie było możliwe posiadacz odpadów jest obowiązany unieszkodliwiać.

Składowane powinny być wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe.

Unieszkodliwianiu poddaje się te odpady, z których uprzednio wysegregowano odpady nadające się do odzysku.